KAÇKAR DAĞI TIRMANIŞI

Eğer dev bir dağsan, ünlü olmaktan kaçamazsın; yapabileceğin tek şey seni gizlemesi için sise dua etmektir.

Dağcı, bir zirveye ulaştığında kimseden tebrik almayı, övgü duymayı beklemez. Önce sağ salim aşağı inmelidir. O, kendini ispat etmiştir. Onun mutluluğu kendisinin daha iyisini yaptığını görmektir. O, bir gün önceki kendisini aşmıştır ve kendine saygı duyma, takdir etme eylemi diğer bütün insanların övgülerinin üzerindedir.

Kırmızı çizgi bizim kullandığımız rota. Ana kampımız yukarı kavrun.

KAÇKAR DAĞI

Bu resmi çekmek için 30 dakika bekledik ve sonunda başardık. Siste kaçkar kendini çok nadir gösterirmiş.

Kaçkar Dağları'nın (Doğu Karadeniz Bölümü, Rize'nin 60 km güneydoğusunda) 3.932 m yüksekliğindeki en yüksek tepesidir. Türkiye sınırları içindeki dördüncü yüksek tepedir.

Kaçkar kelimesi hakkında iki rivayet vardır.

1. Kaçkar kelimesinin, Ermenicede Haçlı taş anlamına gelen Խաչքար (Haçkar) kelimesinden türediği düşünülmektedir.
2. Kıpçak Türkçesinde ise 'koç' kelimesine karşılık gelen Koçkar kelimesinden Kaçkar haline dönüştüğü de ihtimaller arasındadır.

KAÇKAR DAĞI TARİHİ

Rize Kaçkar Dağları'nı kapsayan ilk bilimsel araştırma ve yayınlar 1932 yılında L. Krenek, 1949 yılında Dr. S. Erinç, 1952 yılında ise Dr. İ. Yalçınlar tarafından yapılmıştır. Coğrafyacı ve yer bilimciler tarafından yapılan bu ilk etüdlerin yayınlanmasından sonra Rize Kaçkar Dağları yurt içi ve yurt dışında büyük bir ilgi uyandırmıştır.

İLK TIRMANIŞ

Kaçkar Kavrun ( 3932 m.) dağına yaz mevsiminde ilk çıkışın ne zaman yapıldığı kesin olarak bilinmemektedir. Ancak kış mevisiminde ilk çıkış Türk dağcıları tarafından yapılmıştır. 9 Ocak 1974 tarihinde, Sönmez TARGAN başkanlığındaki Türkiye Dağcılık Federasyonuna mensup 9 dağcı Kaçkar Kavrun ( 3932 m.) dağını ilk kez birlikte fethetmişlerdir.

ULAŞIM

Rize’ye ulaşmak için pek çok alternatif mevcuttur. Gerek şehirler arası otobüsler gerekse de ilçelerden hareket eden minibüslerle veya belediye otobüsleriyle Çamlıhemşin sapağına kadar gidilebilir. Çamlıhemşin sapağında bulunan minibüslerle Ayder Yayla’sına ulaşmak mümkündür. Ama en kolay yolu uçak ve uçaktan sonra araç kiralamak. Ekonomiklik göz önüne alındığında bir diğer alternatif olan otostopta unutulmamalıdır. AYDERE GELDİK SONRASI NEMİ Otostop vasıtasıyla veya aracınızla yada yürüyerek, ayderden hareket edip ( Bu 3 saat demek ) son nokta olan Yukarı Kavron yaylasına kadar  gidiyoruz. Ve kampımızı buraya kuruyoruz.

ALIŞVERİŞ

Eğer alışveriş yapılmamışsa, hala alınacak bir şeyler varsa en ideal ulaşım yolu öncelikle Pazar ilçesine gitmek, burada ihtiyaçlar görüldükten sonra ilçeden kalkan minibüslerle Ayder’e ulaşmaktır. Alışverişlerin mümkün mertebe Pazar’dan yapılması ekonomiklik açısından önemlidir. Çamlıhemşin veya Ayder’den de alışveriş yapılabilmesine karşın buraların turistik yerle olduğu unutulmamalıdır. GELELİM İHTİYAÇ LİSTESİNE...

Su Geçirmez Ekipmanlar

• Teknik Mont
• Teknik Pantolon
• 4 / 3 yada 4 / 4 taban sertliğinde kışlık dağ botu
• Tozluk,
• Eldiven

Diğer Kıyafetler

• Kaz tüyü mont ya da Polar
• 2 çift çorap
• İçlik takımı
• Buff
• Balaklava

Yürüyüş için

• Ana Çanta (yağmurluğu yanınızda olsun)
• Zirve yürüyüşüne uygun 15 lt. / 30 lt. civarı çanta
• Baton
• Kafa feneri
• Güneş gözlüğü (göz etrafını kapatacak şekilde)
• Güneş kremi

Sağlık için

• Var ise reçeteli ilacınız

Zirve için

• Kask
• Kazma
• Krampon

Kamp Mutfağı

• Yemek yeme malzemeleri (tabak, bardak, kaşık vs.)
• Termos

Kamp malzemeleri

•  Uyku tulumu
•  Mat

Isıtıcı

• 2 ayak ısıtıcı
• 2 el ısıtıcı
• 2 vücut ısıtıcı

Diğer

• 5 adet plastik kelepçe
• Bir miktar duck type bant
• GPS cihazı (var ise getirin)
• Telsiz (var ise getirin)
• Fotoğraf makinesi (var ise compact ya da aksiyon getirin)

YİYECEK

• 2 Armut
• 4 Sandviç yada 8 altın çörek
• 2 snickers vb.
• 2 yulaflı bisküvi
• Kuru dut, çeviz, antep fıstığı, kuru kayısı, kuru üzüm karışımı
• 3lt su (bu miktarın altında yürüyüşe asla başlamayın)
• Konserve
• Peynir zeytin
• Domates salatalık
• Haslanmış yumurta

UYARI

Zirveye çıkmak sadece inanmak ya da çok istemekle olmuyor. Fiziksel durumunuz, , o geceki uykunuz, yedikleriniz ve hatta karakteriniz bile tırmanış için önemli etkenlerdir. Her şeyden önce bunun bir grup aktivitesi olduğunu unutmamak gerekir. Bu rotada herhangi bir teknik malzeme gerekmese de, dik yerlerden düşebilecek taş parçaları nedeniyle kask takılması tavsiye edilir. Düşünün; evden çok uzaktasınız, deniz seviyesinden binlerce metre yukarıdasınız, kar ve soğuk havayla mücadele etmek zorundasınız, hayata kelimenin tam anlamıyla pamuk ipliğiyle bağlısınız. Tabi ki dağlara belli başlı güvenlik önlemini alarak gitmelisiniz. Aksi halde dağcılık değil, çılgınlık yapmış olursunuz.

• Gideceğiniz dağı, yürüyeceğiniz patikaları, çıkacağınız zirveyi iyi etüt edin. Mümkünse ekipte daha önce bu parkurda bulunmuş birinin rehberliğini alın. Kaya yapılarını, buzul bölgelerini, çığ ve heyelan olasılıklarını öğrenmeden yola çıkmayın.
• Dağda üşüyorsanız sıcak sıvılar için. Zira beden dışarıdan değil, içeriden ısınır. Susamasanız bile su içmeye bakın. Meyve suları ve sporcu içeceklerini de unutmayın.
• Vücut ısınız dan daha soğuk sıvılar almayın. Yemeklerinizin sıcak ve sulu olmasına özen gösterin. Sıcak olmaları vücut ısısını korumaya, sulu olmaları ise bedenin susuz kalmasını engellemeye yardımcı olur.
• Yazın tırmanış yapıyor olsanız bile en kötü hava şartlarına göre teçhizatla yola çıkın. Zirvelerde kava şartları her an kötüleşebiliyor.
• Başta kamp ocağı olmak üzere tüm malzemeyi tek tek kontrol etmeden yola çıkmayın. Dağda tüpçü bulamazsınız.
• Bir ekip ya da arkadaş grubuyla dağa çıkıyor olsanız bile kimseden yardım alamayacakmış gibi tedarikli olun. Herkes kriz anında kendisini hayatta tutacak malzemeyi kendi taşımalıdır.
• Yanınıza alacağınız yiyecek, içecek ve yakıtın dönüşte “artacak” şekilde olması tam ölçüdür. Eksik kalmasını istemezsiniz.
• Zorlu eğimlere gelmeden ağır yük taşımaya alışın ki yukarılarda fazladan sıkıntı çekmeyin.
• Yüksek irtifa dağcılığı yapacaklar dağ yollarında kulübelerde ya da evlerde kalmayı unutsun! Kendinizi en kötü hava şartlarında bile çadır ve bivakta uyuyacak şekilde eğitin ki zirvede sıkıntı çekmeyin.
• Dağcılıkta kazaların çoğunluğu çıkışta değil, dönüşte olur. Yorulan beden ve doyuma ulaşmış zihinle dönüş yolunda tedbirsizlik yapan çok sayıda dağcı zirve görse de evini bir daha göremedi.

TIRMANIYORUZ

İlk olarak kaçkara 2007 de Onur Demirhan arkadaşımla gelmiştim. O zaman zirve yapmamıştık göller bölgesinde güzel vakit geçirip bol bol yürüyüp dolaşmıştık. şimdi ise eşim Ayşegülle zirveyi zorluyacağız. Ayşegülle aracımızla Ayder’den Yukarı Kavron’a kadar geldik ve çadırımızı buraya kurduk. Yazın ekibe göre 4-6 saat arasında gidilebilecek olan Ayder-Yukarı Kavron yolu iyi bir kar yağışından sonra 2 günü bulabiliyor. Bizim planımız şöyle olacak. İlk gün Ayderden Yukarı Kavron, ikinci gün Yukarı Kavrondan Öküz yatağı kamp alanına çıkacağız. 

Kışın ise mevsiminde ise karın durumuna göre ilk gün Ayder Aşağı Kavron ikinci gün Aşağı Kavron Öküz Yatağı kamp alanına ulaşılabilir. Kışın özellikle Aşağı Kavron-Yukarı Kavron arasındaki çığ parkurları ve kar durumu göz önüne alınarak tırmanışa gece 03:00 – 04:00 arası başlamak hem sert kar üstünde hızlı ilerleme hem de çığ riskinden korunma imkanı sağlar. Her ne olursa olsun güneş altında Set’e ulaşacağınızı düşünürsek Set  Öküz Yatağı arasındaki 1-2 saatlik mesafeyi güneşin yumuşattığı karla boğaşarak 3-4 saatte geçebilmeniz olası. Kamp yerine ulaştıktan sonra ise yapmanız gereken artık doğanın keyfini çıkarma.

Büyük buzul rotasından tırmanışı için en ideal kamp yeri Öküz yatağı’dır. Bunun için dağa kuzey yönünde yaklaşmak gerekir.  Dağı, Doğu Karadeniz bölgesinde, Rize’de yer alır. Hemen hemen her türlü doğa sevdalıları, doğa sporları tutkunları için mutlaka ziyaret edilmesi gereken bir bölgedir. Her türlü seviyedeki dağcılar için farklı zorlukta çeşitli rotaları vardır. Trekking yapmayı sevenler, dağcılığa yeni başlayanlar, güney yüzündeki (Dilberdüzü) “Güney Rota”sından rahat bir yürüyüşle zirveye çıkabilirler. Sadece yürümek istemeyen ama fazla teknik rotaya da girmek istemeyenler, altların biraz boşluk hissiyle beraber enfes bir manzarada tırmanışın heyecanını yaşamak istiyorsa dağa kuzey yönünden (Ayder – Kavron) yaklaşık Kuzey doğu klasik rotasından zirveye ulaşabilir. Ama asıl heyecan elbetteki buzul tırmanışıyla yaşanır. Bu konuda da Kaçkar dağcılara iki alternatif sunmaktadır; kar-buz-kaya karışımı bir tırmanış için Küçük Buzul, uzun soluklu bir buzul tırmanış keyfi içinse Büyük Buzul rotası dağcıları kendine çekmektedir.

Biz temmuz ayında bu turu yaptığımız için karla buzla uğraşmıyoruz. Bizimki trekking havasında geçecek. Yukarı kavruna geldik ve çadırımızı kurduk ilk gün burada çevre kamçılarla sohbet havası vücudumuzu yeksek irtifaya hazırlamak yemek içmek yukarı kavrundaki yerleşkelerdeki insanlarla sohbet etmekle geçiriyoruz. Ve günü birlik zirve yapıp akşama tekrar cadır bölgesine gelmek hedefimiz. Kamp yeri olabildiğince düz bir alan olduğundan dolayı kamp yeri sıkıntısı çekmek diye bir şey yok. Hemen kamp alanının yanında akan pırıl pırıl, buz gibi dere kış mevsiminde metrelerce karın altında kaldığından dolayı kar eritmek kaçınılmaz oluyor. O yüzden yaz mevsiminde gidip tadını çıkarmak lazım en güzeli.

BAŞLIYORUZ

Tırmanış için vakit geldi. Gece 03:00’da kalktık.  03:30’a kadar kahvaltımızı yaptık. Yola çıkmadan önce kumanyalarımızı hazırladık. Sularımızı doldurduk, derken saat 03:30’da yola çıktık. Kafa ışıklarımızı yaktık, tek sıra halinde Öküz yatağına doğru yola çıktık. yaklaşık 3 saat patikadan dik bir yokuşu çıktık. Öküz yatağında ilk molayı verdik. 1 saat molalın ardından tekrar tırmanışa geçip 3450m yüksekteki Deniz Gölü‘nde ikinci molayı verdik. 

• Deniz Gölü, bu yükseklikteki dünyanın en derin 2. gölüdür.
• Göl kar sularından beslendiği için çok soğuktur.
• Yüzmek şok etkisine sebep olabilir.

Kısa bir moladan sonra, patika dahi bulunmayan, tamamen kayalıklar üzerinden ilerlediğimiz yürüyüşümüz başladı. Baton çok işe yaradı. Turistik tırmanışlar içinde en zoru Kaçkar Zirve olduğu için, tırmanırken kötü şeyler düşünmeyin ve sadece zirveye odaklanın. Gerçekten kendinizle mücadele ediyorsunuz. Zemin kaygan ve kayalık olduğu için bilekli trekking ayakkabısı ile yürümek, sakatlanmaları önlemek adına oldukça önemli.  Zemin kötü olduğu için odağınızı kaybetmemelisiniz. Yoksa kazaya davetiye çıkarırsınız.

Zirveye 500 m kala iki noktada, takım arkadaşınızın yardımına ihtiyacınız olacaktır. Bunlar çok zorlu olmasa da gözünüzün önündeki uçurum ve kayadan sürekli akan soğuk su nedeniyle ürperiyorsunuz.

İniş ve çıkış yaptığımız yükseltilerin arasında halen karlar duruyor olacak bu yaz mevsimide olsa. Kar üzerinden geçtiğimiz bir kaç yer oldu. Yürüme esnasında kondisyondan çok motivasyon da çok önemliydi. 

• Tırmanış boyunca süre ve mesafeye dair kesinlikle soru sormayın.
• Yürümekten başka bir şey düşünmeyin.

Zirveye 500 m kala, iki noktada el yardımıyla yapılan yatay kaya geçişi vardır. Bunlar çok zorlu olmasa da altlarındaki boşluk ve kayadan sürekli akan soğuk su nedeniyle korkutucudur. Saatler süren tırmanıştan sonra 3937 metrede Karadeniz’in en yüksek noktasında, Kaçkar Dağı’nın zirvesindeyiz. 

Vücudunuzun alışık olmadığı bir yükseklikte bulunduğunuz için zirvede başınız ağrıyabilir, mideniz bulanabilir. Bu çok normaldir. Biraz dinlendikten sonra manzaranın tadını çıkarmaya başlayın...

İniş rotası için göller bölgesini kullanıp gölde yüzmek piknik yapmak gibi aktiviteleri yapıp tekrar yukarı kavruna iniyoruz. kısaca bir U çizmiş oluyoruz rodayı gördüğünüz gibi. Ve doğa muhteşem burada görmediğiniz güzellikte çiçekleri göreceksiniz.

KIŞIN TIRMANACAKLAR İÇİN

Büyük buzul rotasından tırmanış yapmak için en ideal kamp yeri Öküz Yatağıdır. Kamp yeri büyük buzulun tamamını gördüğünden dolayı rotayı önceden detaylı olarak inceleme imkanınız da mevcuttur. Tırmanışa başlamak için gün ağarmadan 04:00 gibi yola çıkmak idealdir. Böylece buzula daha güneş vurup taş düşürmeye başlamadan siz çoktan buzuldan çıkmış olursunuz. Aksi halde ısınan buzuldan aşağı akan taşlar tehlikeli olduğu gibi büyük bir kazaya sebep olabilecek niteliktedir. Kamp yerinden hareket ettikten yaklaşık 1 saat sonra buzul girişine ulaşabilirsiniz. Buzul’a girmek için ideal olan nokta buzulun nispeten daha az eğimli olan sol bölümüdür. Burada zamana ve ekibin durumuna göre giriş kısmında sabit hat döşemeye-bilirsiniz. 

Ancak yine de emniyetli bir geçiş için giriş kısmında kurulacak olan yaklaşık 30-40 metrelik bir sabit hat güvenle buzulun üstüne çıkmanızı sağlayacaktır. Yaz mevsiminde açık olan çatlakların üzeri kışın tamamen karla kapanmıştır. Giriş kısmında ki küçük çatlakların üzerinden atlayarak geçmeniz mümkün. Eğer erken bir tarihte tırmanış yapıyorsanız küçük çatlakların üstü hala kar kapalı olabilir; buralarda dikkatli olmak lazım. Büyük buzuldaki en önemli geçişlerden biri 3500 metrede bulunan çatlaktır. Kış mevsiminde üstü tamamen kapalı olan çatlak yaz mevsiminde tüm güzelliğiyle karşınıza çıkıyor. Çatlağın sağından veya solundan, nispeten daralmış olan bölümlerin üzerinden atlayarak geçebilirsiniz. Eğer şanslıysanız zaman zaman çatlağın üzerinde oluşan doğal köprülerin üzerinden de emniyet alarak hızlı bir biçimde geçebilirsiniz. Aksi halde zorlu bir geçiş sizi bekliyor. 3500 çatlağını geçtikten sonra buzulun sonuna geldiniz demektir. Önünüzde son bir engel olarak 3700 geçidine ulaşan dik bir etap kalır. Kışın kardan dolayı bu etapta herhangi bir sabit hatta ihtiyaç duyulmasa da 70 derecelik eğime ulaşan bu kısımda buzulun üstünün açık olduğu dönemde sabit hat kurmak güvenlik için gereklidir. Bu etabı da geçtikten sonra artık ayaklarınız yeniden taşların üstüne basacaktır. Başta kramponlarınız olmak üzere tüm buzul malzemelerini artık çantanıza kaldırma vaktiniz gelmiştir.

3700 metre geçidinden sonra hemen sol tarafa doğru alçalıp güney klasik rotasına ulaşırsınız. Buradan da zirveye manzarayı seyrede seyrede trekking tadında bir tırmanışla ulaşırsınız. Türkiye’nin en yüksek 4. dağının, Kaçkar Dağı’nın zirvesindesiniz artık. Molanızı yüksek irtifa dalışlarının da yapıldığı Deniz Göl’ü ve Türkiye’nin ender buzullarından bir diğeri olan Ergör Buzulu’na karşı geçirirsiniz. Dönüş ise kuzey-doğu klasik rotasını takip ederek Öküz Yatağınızdaki kamp yerine ulaşırsınız.

Kış mevsiminde ise asıl tehlike 3700 metre geçidinden sonra başlar. Çünkü önünüzde geçmeniz gereken büyük bir çığ parkuru vardır. Geçitten sola doğru biraz alçalıp hemen ardından yükselirsiniz. Karşınıza devasa çığ parkuru ihtişamıyla çıkar. Erken saatte teker teker bu etabı geçerek zirveye yoluna girersiniz. Saat ilerlediğinden ve güneş yükseldiğinden dolayı zirvede çok fazla kalmadan geri dönmeniz gerekir. Kışın dönüş için en ideal rota yine Büyük buzul rotasıdır. Bu da dönüşte çığ parkurundan tekrardan geçmek anlamına geliyor. Geldiğiniz rotadan hızlı bir şekilde geri dönüp çığ parkurunu da güvenli bir şekilde geçtikten sonra önünüzde 3700 geçidine çıkan bir etap gelir. Tüm yorgunluğun üstüne bu etabı da çıktıktan sonra geçitte verilebilecek kısa bir molanın ardından tekrar buzula girilip aşağıya oyalanmadan dönülmelidir. Geceyi buzulda geçirmek hiçte parlak bir fikir değil eminim ki.

Kampa dönüldükten sonra zaman varsa bir gün daha burada kalınıp doğanın tadını çıkarmak tavsiye edilse de genelde zaman olmaz. Öküz yatağından sabah hareket edildiği takdirde yaz/kış 1 günde Ayder Yayla’sına ulaşmak mümkün. 

DAĞLAR'LA İLGİLİ ÖZLÜ SÖZLER

• Ovalarda bir şey bulamamış olanlar dağların zirvelerinde de bir şey bulamayacaklardır.
• Dağların tadını bir kez aldın mı, şehirleri her zaman korkunç bir şekilde tatsız bulacaksın.
• Binalarla tamamen işgal edilmiş güzel tepeler halen rahat görünürler çünkü bilirler ki gelecekte binalar gidecek ve yeniden özgür olacaklar.
• Hayatta kolaylıktan nefret eden, tırmanmak için zorlu bir dağ her zaman bulacaktır.
• Dağlar, yürüyerek ulaşabileceğimiz yegâne yıldızlardır.
• Dağların soğuk zirvelerine hayranlık duyarız fakat ovaların sıcak cennetlerinde yaşarız.
• Zirvelerine tırmanmaya başlayıncaya dek dağların gerçek gücünü asla hissedemezsiniz.
• Hiçbir dağ sana gelmez. Eğer dağı istiyorsan, sen ona gitmelisin.
• Eğer dev bir dağsan, ünlü olmaktan kaçamazsın; yapabileceğin tek şey seni gizlemesi için sise dua etmektir.
• Dünyanın en iyi dağcısı da olsanız, büyük bir dağın üzerindeki küçük bir noktasınızdır. 
• Dağlarda bir yılda dört mevsim yoktur; o tanrısal yüksekliklerde bir günde kırk mevsim vardır.
• Yalnızca akıllı tepeler yüksek dağları kıskanmazlar! Yüksek rakımlarda mutluluk yoktur.
• Dağlar, doğanın gücünü; ovalar, doğanın sevgisini temsil ederler.
• Çıktığın dağları küçümsersen, henüz çıkmadığın dağlar tarafından hoş karşılanmazsın.
• Dünyanın Everest’i 8.8 km’dir; Mars’ın Oylmpus dağı ise 22 km’dir. Ne zaman bir dev görsen, bilmelisin ki o dev belki de sadece bir cücedir bir başka yerde.
• Ovalar seni aldatır; hayatın kolay olduğunu düşünmene yol açarlar! Dağlar seni asla aldatmaz; sana gerçekleri öğretirler! Dağlara git.
• Eğer dağlar hiç olmasaydı, insanlık daha tembel olurdu! Meydan okumalar insanları çalışkan yapar.

SAĞLIK

Her konuda olduğu gibi dağ tırmanışlarında ve dağcılıkta ön hazırlık çok önemlidir. Gerek yürüyüş öncesi ve gerekse tırmanış öncesinde planlama şarttır.Bu sırada hava koşulları, güzergah şartları, kullanılacak malzemeler gözden geçirilmelidir. Dağ tırmanışları sırasında mola verilecek yerler, mola süresi belirlenmelidir. Araç trafiğinde kurallar nasıl net ise, dağcılıkta da her kural son derece nettir. Net olmalıdır. Aksi durumda sonuçlar insan yaşamını olumsuz etkileyecek buyutlara ulaşabilir. Yüksek ortamlara çıkıldıkça hava basıncıyla birlikte havadaki oksijen seviyesi düşer. Buna bağlı olarak her nefes aldığımızda akciğerlerimize giden oksijen miktarı azalır. Artan hareketle birlikte vücudun oksijen ihtiyacı artar ve solunum hızlanır. Tüm bunlara ve çevre farklılıklarına vücudun uyum sağlamasına aklimatizasyon denir.

Dağcılıkta sıkça görülen hastalıklar ve acil durumlar şunlardır.

Akut dağ hastalığı (ADH)

Nedenleri:

• Yüksek irtifaya hızlı çıkış
• Kişisel duyarlılık

Belirtiler:

• Egzersiz sırasında solunum sıkıntısı
• Baş ağrısı
• Bulantı, kusma
• İştahsızlık
• Huzursuzluk
• Kişilik değişiklikleri
• Uykusuzluk
• Tırmanma performansında düşme
• İdrar yapamama

İlkyardım:

• Belirtiler ortadan kaybolana kadar daha yükseğe çıkmayın.
• Yorucu olmayan egzersizler yapın.
• Bol bol su için
• Asetezolamid (Diamox) hastalığın ilerlemesini genellikle durdurur.
• Baş ağrısı varsa Aspirin® veya parasetamol içeren bir başka ilaç alınabilir.
• Bulantı kusma varsa bulantı giderici ilaç alınabilir. Hem ağrı kesiciler, hem de bulantı gidericiler hastalığı tedavi etmek için değil sadece belirtileri hafifletmek içindir ancak hastalığın ilerlediğini gizleyebilirler, bu nedenle çok fazla şikayet yoksa kullanmamakta yarar vardır.
• Uykusuzluk için kesinlikle uyku ilacı kullanmayın! Çünkü hastalığın ilerleyip ilerlemediği bu şekilde fark edilmeyebilir.

Önlemler:

• Yavaş çıkış yapın, genellikle günde 300 metreden daha fazla yükselmeyin.
• Daha önceden duyarlı olduğu bilinen kişiler asetezolamid (Diamox) kullanabilirler. Bu şekilde akut dağ hastalığı gelişmesi önlenir.
• Karbonhidrattan zengin, yağdan fakir yiyecekler yiyin.
• Bol bol su için.

Yüksek irtifa akciğer ödemi (YİAÖ)
Akut dağ hastalığı ın daha ilerlemiş şeklidir. Eğer akut dağ hastalığı tedavi edilmezse ilerler ve akciğerlerde su toplanır. Yüzde 2 den daha az sıklıkla görülmektedir. Genellikle sağlıklı ve kondisyonu iyi olan kişilerde görülür. Çünkü bu kişiler daha fazla efor harcamakta ve daha kısa sürelerde yükseklere çıkmaktadırlar. Bazen yüksek irtifa beyin ödemi ile birlikte görülür.

Nedenleri:

• Yüksek irtifaya hızlı çıkış
• Kişisel duyarlılık

Belirtiler:

• Akut dağ hastalığı belirtileri bunda da vardır. Ayrıca;
• Aşırı nefes açlığı,
• Solunum sayısında artma,
• Nabız sayısında artma,
• Kesik kesik öksürme,
• Öksürmekle köpüklü balgam gelmesi,
• Kanlı balgam gelmesi,
• Tedavi edilmezse koma ve ölüm.

İlkyardım:

• Hastaya varsa hemen oksijen vermeye başlayın.
• Gamow çantası varsa hastayı içine koyun. Bu şekilde hasta üzerindeki basıncı arttırmış oluruz ve hafif bir akciğer ödemi varsa bu şekilde düzelebilir.
• Hastayı daha fazla yükseklere çıkarmayın ve hemen aşağı rakımlara indirin.
• Ağız yoluyla bir kapsül Nidilat® (nifedipine) verilebilir, fakat bunu vermek için hastanın tansiyonunun düşük olmaması gerekmektedir.
• Asetezolamid (Diamox) hastalığın ilerlemesini genellikle durdurur.

Önlemler:

• Yavaş çıkış yapın, genellikle günde 300 m.den daha fazla yükselmeyin.
• Belirtiler ortaya çıktığı anda hemen aşağı rakımlara inilmelidir.
• Daha önceden duyarlı olduğu bilinen kişiler asetezolamid (Diamox) kullanabilirler. Bu şekilde yüksek irtifa akciğer ödemi gelişmesi önlenebilir.

Yüksek irtifa beyin ödemi (YİBÖ)

Akut dağ hastalığının daha ilerlemiş şeklidir, beyine su toplanması nedeni ile beynin şişmesidir ve yüksek irtifa akciğer ödemi ile beraber görülür. Tedavi edilmediği takdirde ölümle sonuçlanabilir.

Nedenleri:

• Yüksek irtifaya hızlı çıkış
• Kişisel duyarlılık

Belirtiler:

• Akut dağ hastalığı belirtileri bunda da vardır.
• Ayrıca;
• Uyku hali
• Davranışlarını kontrol edememe
• Alkol almış gibi davranışlar
• Şiddetli baş ağrısı
• Bulantı, kusma
• Tedavi edilmezse koma ve ölüm gerçekleşir.

İlkyardım:

• Hastaya varsa hemen oksijen sağlayın.
• Gamow çantası varsa hastayı içine koyun. Bu şekilde hasta üzerindeki basıncı arttırmış olursunuz . Fakat tedaviye alınan cevap yüksek irtifa akciğer ödeminden daha azdır.
• Hastayı daha fazla yükseklere çıkarmayın ve hemen aşağı rakımlara indirin.
• Deksametazon (Dekort) kas içine ve ya ağız yoluyla kullanılabilir.
• Asetezolamid (Diamox) hastalığın ilerlemesini genellikle durdurur.

Önlemler:

• Yavaş çıkış yapın, genellikle günde 300 metreden daha fazla yükselmeyin.
• Belirtiler ortaya çıktığı anda hemen aşağı rakımlara inilmelidir.
• Daha önceden benzer yakınmaları olduğu bilinen kişiler asetezolamid (Diamox) ve deksametazon (Dekort) kullanabilirler. Bu şekilde yüksek irtifa beyin ödemi gelişmesi önlenebilir.

Kar Körlüğü

Yüksek irtifalarda ultraviyole (UV) ışınları atmosferde daha fazla bulunmakta ve vücuda zararı varmektedir, ayrıca her 300 metrede radyasyon ortalama yüzde 5 artmaktadır. Yükseklerde karlardan da yansıyan bu zararlı ışınların artmasına bağlı olarak gözün dış kısmında yanıklar oluşmaktadır. Bunlara kar körlüğü denilmektedir.

Nedenleri:

• Yüksek irtifada gözü koruyucu güneş gözlüklerinin kullanılmaması

Belirtiler:

• Gözde ağrı
• Göze yabancı cisim kaçmış hissi
• Gözde sulanma
• Gözde kızarma
• Göz kapaklarında şişlik
• Işığa bakamama

İlkyardım:

• Şiddetli ağrı varsa ağrı kesiciler kullanılabilir.

Önlemler:

• Kar körlüğünü önlemek tedavi etmekten çok daha kolaydır. Bunun için yüksek irtifalarda UV filtreli polarize camları olan güneş gözlükleri kullanılmalıdır.

Yüksek irtifaya bağlı faranjit ve bronşit

Yüksek irtifada soğuk ve kuru havanın etkisi ile boğaz ve akciğerlerde farenjit ve bronşit gelişebilir. Gelişen bu hastalıklar mikrobik değildir. Tamamen soğuk havanın tahriş edici etkisine bağlıdır.

Nedenleri:

• Kuru ve soğuk havanın solunması
• Vücudun susuz kalması
• Nefesimizi ısıtacak balaklava ve benzeri malzemenin kullanılmaması.

Belirtiler:

• Boğaz ağrısı
• Öksürük
• Balgam
• Nefes darlığı

İlkyardım:

• Şiddetli ağrı varsa ağrı kesiciler kullanılabilir.
• Nemli hava solutulur.
• Boğaz pastilleri kullanılabilir.
• Faranjit ve bronşit iltihabi nitelikte olmadığı için antibiyotik kullanılmasına gerek yoktur.

Önlemler:

• Şeker gibi ağız salgısını arttırıcı gıdalar yemek.
• Nefesi ısıtmak için balaklava kullanmak.

Dikkat 

 İlkyardım uygulamaları ilaçsız uygulamalardır. Ancak, dağ ile ilgili acil olgularda bazı ilaçlar yaşam kurtarıcı olduğundan bu konuda eğitimli ve deneyimli dağcılar tarafından kullanılabilir.